Ρωτήστε οποιονδήποτε νευρολόγο και θα σας πει: Η νόσος του Πάρκινσον είναι μια διαταραχή του εγκεφάλου. Τα αναμφισβήτητα σημάδια αυτής της πάθησης, όπως το ακούσιο τρέμουλο, η μειωμένη ταχύτητα κίνησης και η αίσθηση ότι τα πόδια κάποιου είναι κολλημένα στο πάτωμα, προέρχονται από την απώλεια νευρώνων σε μια περιοχή του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνη για τη ρύθμιση της κίνησης.
Ωστόσο, ένας αυξανόμενος αριθμός επιστημόνων θεωρεί ότι οι ρίζες αυτής της νευροεκφυλιστικής κατάστασης μπορεί να εντοπίζονται στο έντερο, δυνητικά να εκδηλώνεται πολύ πριν εμφανιστούν νευρολογικά συμπτώματα.
Νέα ευρήματα από τους ερευνητές της Κολούμπια, Ντέιβιντ Σούλζερ, Ph.D., και Dritan Agalliu, Ph.D., και δύο από τους μεταπτυχιακούς φοιτητές τους προσθέτουν στοιχεία που υποστηρίζουν αυτήν την υπόθεση – και δείχνουν ότι αυτό που πυροδοτεί τις αρχικές γαστρεντερικές αλλαγές στη νόσο του Πάρκινσον μπορεί να είναι εσφαλμένη ανοσοποιητική επίθεση.
«Εάν αυτή είναι η αρχή της νόσου του Πάρκινσον σε πολλούς ανθρώπους, θα μπορούσαμε δυνητικά να εντοπίσουμε ποιος έχει τη νόσο πριν φτάσει στον εγκέφαλο και ελπίζουμε να την σταματήσουμε», λέει ο Sulzer. Τα νέα ευρήματα δημοσιεύθηκαν πρόσφατα στο περιοδικό Νευρώνας.
Αυτοάνοση και έντερο
Η πρώτη εντερική θεωρία του Πάρκινσον, που προτάθηκε αρχικά πριν από 20 χρόνια, άρχισε να ιντριγκάρει τον Sulzer αφού η δική του έρευνα έδειξε τον ρόλο μιας αυτοάνοσης απόκρισης στη νόσο του Πάρκινσον.
Στη νόσο του Πάρκινσον, μια πρωτεΐνη που ονομάζεται άλφα-συνουκλεΐνη αναδιπλώνεται λανθασμένα, συσσωρεύεται μέσα στους νευρώνες και δηλητηριάζει αργά τα κύτταρα. Το εργαστήριο του Sulzer σε συνεργασία με ανοσολόγους στο Ινστιτούτο Ανοσολογίας La Jolla έδειξε ότι μικρά τμήματα της λανθασμένης άλφα-συνουκλεΐνης μπορούν επίσης να εμφανιστούν στο εξωτερικό των νευρώνων, γεγονός που καθιστά τους νευρώνες ευάλωτους σε επιθέσεις από το ανοσοποιητικό σύστημα. Η ανοσολογική επίθεση θα μπορούσε να προκαλεί πιο οξεία βλάβη στους νευρώνες από τις εσωτερικές εναποθέσεις άλφα-συνουκλεΐνης.
«Το αίμα των ασθενών με Πάρκινσον περιέχει συχνά ανοσοκύτταρα που είναι προετοιμασμένα για να επιτεθούν στους νευρώνες», λέει ο Sulzer, «αλλά δεν είναι σαφές πού και πότε εκκινούνται».
Το έντερο ήταν μια ενδιαφέρουσα πιθανότητα επειδή περιέχει τους ίδιους νευρώνες και επειδή οι περισσότεροι ασθενείς με Πάρκινσον εμφανίζουν δυσκοιλιότητα χρόνια πριν εμφανιστούν τα εγκεφαλικά συμπτώματα και διαγνωστεί η ασθένεια. Για να συνεχίσει αυτή την υπόθεση, ο Sulzer συνεργάστηκε με τον Agalliu, έναν νευροανοσολόγο με εξειδίκευση σε μοντέλα ποντικών μιας άλλης νευρολογικής διαταραχής (σκλήρυνση κατά πλάκας) που έχει αυτοάνοσα χαρακτηριστικά.
Η ανοσολογική απόκριση στην άλφα-συνουκλεΐνη οδηγεί σε συμπτώματα του εντέρου
Για να μάθουν εάν μια ανοσολογική αντίδραση στην άλφα-συνουκλεΐνη μπορεί να ξεκινήσει την ασθένεια και πού, η Francesca Garretti και ο Connor Monahan, φοιτητές με σκηνοθεσία Agalliu και Sulzer, δημιούργησαν για πρώτη φορά ένα ποντίκι ικανό να εμφανίζει κομμάτια λανθασμένα διπλωμένης άλφα-συνουκλεΐνης σε κυτταρικές επιφάνειες. (τα φυσικά ποντίκια δεν έχουν αυτή την ικανότητα). Στη συνέχεια έκαναν ένεση στα ποντίκια με άλφα-συνουκλεΐνη και παρακολούθησαν τι συνέβαινε στον εγκέφαλο και το έντερο.
Οι ερευνητές δεν είδαν σημάδια που να μοιάζουν με τη νόσο του Πάρκινσον στον εγκέφαλο, αλλά είδαν ότι μια ανοσολογική επίθεση στους νευρώνες στο έντερο προκάλεσε δυσκοιλιότητα και άλλες γαστρεντερικές επιδράσεις που μοιάζουν με αυτές που παρατηρήθηκαν στους περισσότερους ασθενείς με Πάρκινσον χρόνια πριν διαγνωστούν με τη νόσο.
«Αυτό δείχνει ότι μια αυτοάνοση αντίδραση μπορεί να οδηγήσει σε αυτό που φαίνεται να είναι τα πρώιμα στάδια της νόσου του Πάρκινσον και είναι ισχυρή υποστήριξη ότι η νόσος του Πάρκινσον είναι εν μέρει μια αυτοάνοση ασθένεια», λέει ο Sulzer.
Τα ευρήματα αυξάνουν επίσης την πιθανότητα ότι η έγκαιρη ανίχνευση – και στη συνέχεια η διακοπή – μιας ανοσολογικής απόκρισης στο έντερο θα μπορούσε να αποτρέψει μια μεταγενέστερη επίθεση στους νευρώνες του εγκεφάλου και να σταματήσει τη νόσο του Πάρκινσον.
Ζητείται: Ένα ποντίκι με νόσο του Πάρκινσον
Αυτή τη στιγμή, ωστόσο, δεν είναι σαφές πόσο μεγάλο ρόλο παίζει το ανοσοποιητικό σύστημα στον εγκέφαλο του Πάρκινσον. Η απάντηση σε αυτή την ερώτηση μπορεί να γίνει πιο ξεκάθαρη εάν οι ερευνητές ανακαλύψουν γιατί οι εγκέφαλοι των ποντικών τους δεν ανέπτυξαν σημάδια της νόσου του Πάρκινσον.
Η ομάδα υποθέτει ότι τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος στο μοντέλο του ποντικιού τους μπορεί να μην φτάνουν στον εγκέφαλο επειδή τα ζώα είναι νεαρά και η ηλικία δεν έχει ακόμη αποδυναμώσει τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό αρκετά ώστε να αφήσει τα ανοσοκύτταρα να συμπιεστούν. Το άνοιγμα του φραγμού ή η επιτάχυνση της διαδικασίας γήρανσης μπορεί να οδηγήσει σε ποντίκια που αναπτύσσουν γαστρεντερικά και εγκεφαλικά συμπτώματα.
«Ο απώτερος στόχος μας είναι να αναπτύξουμε ένα μοντέλο της νόσου του Πάρκινσον σε ποντίκια που αναδημιουργεί τη διαδικασία της ανθρώπινης ασθένειας, η οποία δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή», λέει ο Sulzer. «Αυτό θα είναι κρίσιμο για την απάντηση σε ερωτήσεις σχετικά με την ασθένεια που δεν μπορούμε να εξερευνήσουμε στους ανθρώπους και τελικά για την ανάπτυξη καλύτερων θεραπειών».
Παραπομπή: «Η αλληλεπίδραση ενός επιτόπου α-συνουκλεΐνης με HLA-DRB1∗15:01 προκαλεί εντερικά χαρακτηριστικά σε ποντίκια που θυμίζουν πρόδρομη νόσο του Πάρκινσον» από Francesca Garretti, Connor Monahan, Nicholas Sloan, Jamie Bergen, Sanjid Shahriar, Alessandro K. Sette, Tyler Cutforth, Ellen Kanter, Dritan Agalliu και David Sulzer, 18 Αυγούστου 2023, Νευρώνας.
DOI: 10.1016/j.neuron.2023.07.015
Αυτή η έρευνα χρηματοδοτήθηκε από το Aligning Science Across Parkinson’s μέσω του Michael J. Fox Foundation for Parkinson’s Research, του Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας; το Ίδρυμα JPB· την National MS Society και δώρα από τη Newport Equities LLC, την οικογένεια Walz και το δίκτυο PANDAS στο Τμήμα Νευρολογίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
Διαβάστε επίσης: επίθεση του COVID-19 σε ζωτικά όργανα
Νέες λεπτομέρειες για τη σπάνια ανοσολογική νόσο που αποκαλύφθηκαν από ερευνητές του NIH
